mércores, 28 de agosto de 2024

O americano impasible

   

( Graham Greene : “The quiet american”


I
Caine



Onte vin,novamente, un extraordinario filme.

Foi nunha desas canles televisivas que só emiten películas a eito.
( E si, ejem, co grande pecado de omitir os “créditos”, lembrades?. Agardamos impacientes o nome dos actores, mentres soa a banda sonora e cortan abruptamente para promocionar... a programación)
A cousa é que, mitómano irredento -xa sabedes- fiquei absorto polo grande Michael Caine.
Un traballo contido, profundo: enche a pantalla e nunca defrauda nas escenas comprometidas.
O filme, dirixido por Phillip Noyce, é de 2002.
Así que , matinade, cantos anos tiña Sir Michael ?


II
Greene


Para magnificar o pracer, procurei –hoxe todo está na arañeira- a Graham Greene (1904-1991). 
O mítico escritor británico, creador do personaxe de Thomas Fowler- un xornalista veterano, de volta de todo - e, xa, asociado para sempre a Sir Michael Caine.
.................
Cal non sería a miña sorpresa cando atopo, amén da biografía,
unha súa ( intensa ) relación con Galicia.



III
Hoxe


E coa sorpresa, a miña devota admiración polo traballo que, hoxe en día, debullan estes novos creadores galegos.


Atentos.


Estamos (seguimos) no bo camiño.



“O amor é un sentimento que pode salvarnos ou destruirnos,
segundo como o utilicemos”
(O Americano impasible. Graham Greene)
 

martes, 30 de xullo de 2024

Dafne

  

Iyi günler 


I



Miña querida Dafne:

Algunha vez escoitei -a xeito de reproche - que os agasallos que facemos, son as carencias que temos.
Non é certo.
Ocorre que, na maxia do cariño, entregamos o que –para nós- é valioso, agardando na destinataria a complicidade - curiosa e fascinada- que sempre esperta a música
( O maior tesouro humano, of course !)



II


Así que , neste trinta de xullo tan especial, déixoche tres alfaias:

1) Nana turca :Cançons de bressol del Mediterrani. Rosa Zaragoza
2) Nana brasileira :Cabecinha no ombro. Almir Sater.
3) Nana portuguesa: Voaría a Compostela. Milladoiro.


Gelukkige verjaardag
miña favorita!
 

venres, 7 de xuño de 2024

Hai futuro !

   

Gallaecia fulget !


I


Moitos anos despois voltei a “Los Robles”.
Tal e como lle comentei ao meu sobriño, estes azares misteriosos son marabillosos..... puro alimento espiritual!
Óscar, subdelegado da XV promoción de Enxeñeiros informáticos da ETSE convidoume a súa graduación: 2020-2024.


II


Daba xenio vélos : altos, fermosos –traxe e gravata! -, felices, entregados á cerimonia.
E as familias, orgullosas
Cun rigoroso protocolo, só podían asistir catro (4) persoas: familiares e amigos.


III

Houbo diversas intervencións de madriñas e padriños (profesores) desta XV Promoción, que foron seleccionados polos 67 graduados:
- ninguén se negou.
- todos falaron ao caso
E mesmo gardei unha nova relevante:
Haberá dúas Cátedras, de nova creación, no Centro Singular de Investigación en Tecnoloxías Intelixentes –Citius- grazas á iniciativa privada:
Plexus Tech sobre a Intelixencia artificial, IA
Televés Corporation sobre o deseño,fabricación e montaxe de circuítos integrados (microchips)
.........................

IV

E, no remate , a fermosura do mítico Gaudeamus igitur, que todos cantamos cómplices, felices e orgullosos.....
Qué fachenda !

Xuño 2024
 

venres, 17 de maio de 2024

Unha pequena xoia, tan necesaria... !

 

Como vou esquecer a miña lingua, 
se esa foi a herdanza de meu pai e mais miña nai!

Resposta que lle deu un emigrante de Vimianzo en Montevideo
 –o ferreiro Ramón de Castromil– cando o
entrevistador da TVG se estrañaba de
que conservase tan ben o seu idioma
 despois de 40 anos emigrado(px.5)
 



Non sabedes canta alegría sentín, cando lin nos xornais que un novo libro galego foi presentado, simultaneamente, en cincuenta e cinco sitios distintos do mundo.
Efectivamente, o venres día 4 de febreiro de 2010, apareceu publicamente o que debe ser o noso libro de cabeceira do galego :



A primeira virtude xa foi ese detalle tan orixinal: aproveitar as redes sociais de internet, para conectarse e facer o mesmo acto en sitios tan dispares como Melide, Wisconsin, Bos Aires ou Moaña...
(Coa primeira virtude, a primeira reflexión: non estamos solos: Canta xente entusiasta ama ó galego !)
Naturalmente faltoume tempo para ir a mercalo - oito euros : prezo accesible - e engulilo nun par de horas, que saben a pouco.


Esa é a segunda virtude: a facilidade de lectura. É un libro tan grato e ameno, que non es quen de deixalo, ata rematar.
( Segunda virtude, segunda reflexión : que bos profesionais temos ! Xente do colectivo Prolingua que lle dan xeito escrito – sen faltar a verdade – a cousas de sentido común, pero que os inimigos do idioma non atenden nin respectan )
Non me resisto a transcribir un par de textos do limiar, px. 7


“Non sabe vostede, ou se cadra si, o difícil que resulta para o profesorado de Lingua galega no exterior –Tubinga, Toronto, Varsovia ...- dar explicado a un universitario alemán, ou a unha alumna canadense que certa xente, censada neste noso país, dedica moito tempo a combater a existencia plena, culta e oficialmente recoñecida do seu propio idioma.
Un amor elemental á humanidade fainos crer que tal cousa non é posible “... “Chamámoslle actitude a predisposición a avaliar favorable ou desfavorablemente un obxecto, persoa ou situación ( unha lingua, no caso das actitudes lingüísticas ) e a actuar de acordo con esa avaliación.
Os prexuízos nacen das actitudes.
Un prexuízo é unha idea preconcibida, que ten a súa orixe nun erro – deliberado ou non – na categorización da realidade.” . px. 9


Esa é a terceira virtude: ser didácticos; claridade , facilidade de
exposición, razoamentos comprensibles.
( Terceira reflexión : definir un prexuízo : cantos saben o que é ?. Como non vai seducirnos este libro ? )
Xa vedes, estaría destripando o libro para todos vos ; é un texto que se deixa querer e que conforta as persoas.


Aínda así, remato coa cuarta virtude : clarividencia nas 55 mentiras – ver índice, px. 79 –
Nese afán pedagóxico, que impregna o libro - afán que leva implícita a veracidade, os datos contrastados, a evidencia histórica - está a súa eficacia: é un libro que te persuade definitivamente: o galego é unha lingua e o resto son 55 trolas baseadas en prexuízos.


Aquí vai unha delas ( px. 51 )

Falacia : “Temos dereito a que toda a sinalética e a documentación oficial –toponimia, administración, escolas, hospitais, etc. –estea nas dúas linguas”
Razoamento: Unha persoa normal , que acabe de chegar a Galicia e nunca tivese contacto co galego, entende ben o galego en menos dun mes, e pode falalo en menos dun ano, dada a proximidade estrutural entre galego e castelán.
....-En Galicia, di non entender galego o 1% da poboación . Ese 1% seica non entende sinais como “urxencias”, “tocoloxía”, “escola “, “pavillón de deportes”, “consellaría de traballo” , etc. porque o galego seica é complicadísimo ! -


En fin, compañeiros e veciños, anímovos á lectura pracenteira desta
pequena alfaia e , logo , darlle pulo para compartila coa xente de ben, pois - “queremos a nosa lingua como queremos os nosos pais ou os nosos fillos: porque son nosos; e abonda”- px.6



Texto publicado, hai 14 anos!, na revista veciñal O Pichel.

  

xoves, 16 de maio de 2024

As palabras ingrávidas

 

(Luisa Villalta. 1957-2004) 


I

As palabras ingrávidas
flutúan ás voltas da cabeza
formando unha poalla
sen existencia.
Se eu estou lá
é por darlle cabida.
A un aceno meu,
ante a miña insistencia,
o frémito do ar
levará as mais fermosas,
as necesarias
cairán ao chan
atraídas polo
significado.

SORRINDO

10 fevereiro


II



Fico abraiado coa fortuna de ter esta edición facsímile, do derradeiro poemario de Luisa Villalta.

Xa imaxinades por onde vou:
    a) Alguén prezado sorpréndete, calquera sábado de andainas, cun agasallo inesperado
    b) Catro anos despois celebramos o dia das Letras Galegas, dedicado a Luisa Villalta....

é ou non é grandioso ?

Eu -entregado - releo, valoro e comparto.
Paga a pena.


Maio 2024

 

martes, 30 de abril de 2024

Calchakis

    


(Toda a súa discografía foi publicada en Francia. Arión. Un clásico.
Impresionante ! ) 


I

Vasilla de barro


Século XX.
Sen arañeira, of course.
Un día calquera atopas na radio un fermoso himno…funerario.
E xa quedas marcado, musicalmente, para sempre.
Máxica.

II

Reservista Purajhei

Logo vas, e procuras marabillas.
Esa frauta tan doce, coa harpa de fondo.
Emociona.


III

Ramón

Ficas abraiado!
Hai unha canción co nome do teu pai…
que non cansas de escoitar.
Conmove.
IV

Alturas do Machu Pichu

Subimos e voamos....
sen axudas.
Esa cadencia!
V

Linda Cambita

Atrapado, xa procuras a historia das kenas...
Fermosura.
VI

Estudio para charango

Unha exhibición, en estado puro.
Virtuosismo.
VII

As virxes do sol

Ese "rasgueo" de guitarra no comezo.
E despois ....
Entran frautas, kenas, sikus, bombo....

VIII

Pasa o Cóndor

...lembrade o maxestoso cóndor.
Único nos Andes.
Eterna.
IX

Peregrinación

...aquí comeza á imprescindible Teoría da liberación.
Mítica.

X

Carnaval de Humahuaca

...por certo Humahuaca é a capital do val Calchaki -provincia de Jujuy-
Grandiosa.
XI

Adiante

"Así igual que el robledal,cuya grandeza necesita del agua y no la implora..."

Compromiso.

XII

Presencia lonxana

...como se mesturan eses aires lentos de guitarra coas kenas.
Impoñente

XIII

Chegaron os Reis Magos

Unha pasada!
Pegadiza.

XIV

Che Guevara

Pura elegancia.
Un clásico.
XV

Cae a noite, sopra o vento

Esa frauta, ese bombo, esa guitarra discreta...
A mellor despedida.
Sensibilidade

..........................



Moitos parabéns a José María Díaz - Fernández Formentí,
 fundador dos Calchakis.

domingo, 14 de abril de 2024

Mestre !

   


(“La ignorancia no desaparece por una luz súbita y total, sino que se atenúa con una lenta sucesión de auroras inciertas”)

Marcelino Domingo.Ministro de Instrucción Pública.
II República. Inauguración Curso 1931-1932


I

Calquera día, antes de 1936


Neses azares misteriosos - que tanto nos alimentan- procurando un  tema para publicar o 14 de abril, of course ! , atopei a don Bernardo Mato Castro ( 1887-1936)
Ollade a súa biografía: entrega, talento, xenerosidade....


II

Depuración, 1940

Foi “paseado” o catro de setembro de 1936.



III

Reinvindicación, 2022

Todo isto cóntanolo Miguel Paz Cabo e Víctor M.Santidrián Arias, no fermoso exemplar de Alvarellos editora: “Os cadernos escolares da II República”. Compostela. 2022


IV

Homenaxe, 2024

Como non falar del, neste 14 de abril do 2024.
Saúde e república don Bernardo !