A utilidade do inútil

  

Nuccio Ordine (1958-2023)

( É gozar,non posuír,o que nos fai felices.
Michel de Montaigne. Essais )

I

Prólogo

Andaba eu ,nestas datas clásicas de inverno, na procura de inspiración para os agasallos de Nadal, cando atopei esta alfaia de Nuccio Ordine:
A utilidade do inútil.Manifesto.2015
(Cunha espléndida tradución de Carlos Acevedo)
É un libro fascinante, coas reflexións de don Nuccio –que fai unha
esculca moi acaída pola historia da filosofía e do ensaio- e rematado co texto (precursor, sen sabelo ) de Abraham Flexner.
Así que é moi doado partillar -cita a cita - este marabilloso alimento
espiritual (tan necesario nestes tempos de crise e desolación).

II

Introdución

“ Así e todo,entre as numerosas incertezas,unha cousa é certa: se deixamos morrer o gratuíto, se renunciamos á forza xeradora do inútil,se escoitamos unicamente o mortífero canto das sereas que nos incita a irmos detrás do lucro,só seremos capaces de producir unha colectividade enferma e deslembrada que, desorientada,acabará perdendo o sentido de si mesma e da vida.
E entón,cando a desertización do espírito nos deixe por fin estériles,será verdadeiramente difícil imaxinar que o ignorante Homo Sapiens poida ter aínda un papel á hora de tornar máis humana a humanidade...”

(Nuccio Ordine .Páx.26)

III

A útil inutilidade da literatura

“Moitas veces,o empeño que os homes lles dedican a actividades que semellan absolutamente gratuítas,sen outro fin ca o da diversión ou a satisfacción de resolver un problema difícil,resulta esencial nun ámbito que ninguén previra,con consecuencias de longo alcance.
Isto é tan certo para a poesía e a arte como para a ciencia e a tecnoloxía”

(Italo Calvino. Páx 80)

IV

A universidade / empresa e os estudantes/clientes

“Faría falta multiplicar as escolas,as cátedras,as bibliotecas,os museos, os teatros,as librarías. Faría falta multiplicar os centros de estudo para os rapaces,os centros de lectura para os homes,todas as organizacións,todas as institucións onde se medita,onde se instrúe,onde se recolle,onde se aprende algo onde a xente se fai mellor;nunha palabra,faría falta en todas partes botar luz sobre o espírito do pobo; porque é por culpa das tebras que se perde”

( Víctor Hugo. Páx 91)

V

Dignitas hominis,amor, verdades

Non hai que confundir o amor co delirio da posesión,que causa os sufrimentos máis atroces. Porque contrariamente ao que se adoita pensar,o amor non fai sufrir. O que fai sufrir é o instinto da propiedade,que é o contrario do amor.”

( Saint-Exupéry. Páx. 126)

VI

A utilidade dos coñecementos inútiles

Abraham Flexner. 1939

“Coa rápida acumulación de coñecementos inútiles ou teóricos chegouse a unha situación en que cada vez é máis fácil abordar problemas prácticos cun espírito científico.(...)
Xa mencionei a Marconi,un inventor que,sendo un benfeitor para a especie humana,en realidade non fixo máis que aproveitar as ideas doutros.
Edison pertence a mesma categoría.
Pasteur era diferente.
Era un gran científico,máis non era remiso a abordar problemas prácticos –tales como a saúde das vides francesas ou os problemas da elaboración de cervexa-“

 (Abraham Flexner.Páx.157)

VII

Fala don Nuccio

“O drama que vivimos é ese: tódolos ámbitos da nosa vida están contaminados pola idea do beneficio e do lucro.
(...)
O prezo do saber é o esforzo persoal.O coñecemento non se merca,conquístase.”

De santa Lucía a Nadal 

doce noites van.

Compostela. 2023