luns, 28 de marzo de 2016

DIANTE DA OBRA DE LUIS LORENZO, Reflexión íntima en tres sensacións

I
 
 DA MATERIA: UNHA BREVE HISTORIA
 
 


O castiñeiro é – ó meu ver- a principal árbore autóctona do noso país. Ten unha orixe remota. O seu nome científico Castanea Sativa, refírese a Kastana -unha cidade de Asia Menor de onde é orixinario-, e sativa, que siñifica cultivado, plantado. É unha árbore monoica: Cada exemplar ten flores masculinas e flores femininas; cada exemplar é, potencialmente, portador de froitos.

O castiñeiro, dende tempos inmemoriais, acompañou ós galegos na súa peripecia vital, dándolles o que máis precisaban para sobrevivir: alimento (castañas), medicina (follas e cortiza) e abrigo (madeira pra vivendas). E nos tres casos, cunha calidade extraordinaria.

O castiñeiro só precisa solos lixeiros, sin cal, con sílice, tal cal son os chans galegos. Aseguradas as raigames, disponse en soutos –extensions de terreo chea de castiñeiros- e comenza a medrar -crecemento rápido-.

Aparecen as follas na primavera: xunto coa cortiza xa podemos facer un primeiro xarope, fundamental naqueles tempos primixenios para asegurar e afianza-la dentadura. Os nosos devanceiros evitaban a caída dos dentes tomando tres veces o día unha infusión de follas e cortiza (aprox. 40 gramos por cada litro de auga).

Contento por ter sanado desas afeccions na gorxa -que tamén curan as follas do castiñeiro - o galego observa como entre maio e xuño florece a nosa árbore: con esas recandeas, tan chamativas de longas que son, que superan ás follas, e coas flores femininas mais discretas que aparecen ó peíño das outras. ¿vístedes tamén?  É un espectáculo!

Follas verdes, flores mareliñas, cortiza gris parda... o verán e unha apoteose do castiñeiro...cós ourizos xa gardando entre unha e tres castañas, e madurando entre setembro e novembro.... tempo de magostos.
Chegou a castaña, alimento excepcional dos nosos antepasados: asada, cocida, pelada, triturada para fariña, en postre... todo vale: mesmo ás mais cativas e miudas serven para alimento animal. Alimento de estación pero tamén de reposición para cando haxa escaseza; consérvase moito e ben...
Moito e ben, por certo, viaxaban os Mestres de Obra da Catedral, de San Martiño Pinario, de Fonseca... percorrían Galicia para vé-las canteiras onde seleccionar os mellores mármores, ou o granito mais feito; percorrían, ademais, soutos, carballeiras e nogueirais onde escollían os exemplares mais valiosos de castiñeiro, carballo ou nogueira: tiñan a súa razón, pois unha vez marcados, o proceso continuaba coa tala, e seguía coa “seca” natural da madeira -¡que duraba entre tres e catro anos! -. Logo aparecen os artistas. 
Centos de artistas anónimos, coas mans (e mente) de ouro; carpinteiros, ebanistas, tallistas...O castiñeiro abastecía, abondoso e xeneroso, a todos:
  • vigas, pontons, táboas para as vivendas
  • madeira excelsa, veteada, sin nós, para os móbeis (mesa de noite, camas, cadeiras, mesas, alzadeiros...)
Características excepcionais que permitiron a chegada, ata nós, de tantas xoias: tallas de santos, retablos, cadeirados de coro, portas, contras...
 
Artistas con talento e con amor pola obra ben feita.
Velaí a madeira do castiñeiro.
A madeira das nosas raigames.
Madeira eterna que hoxe recupera e homenaxea o noso pintor.
 
 
 
II
 
 DA INSPIRACIÓN: O PROCESO CREATIVO
 
 
 
 
O artista busca, imaxina, pelexa. As ideas xorden como lóstregos. A inquedanza é constante.  A vea creativa ten sempre o soporte da disciplina.
O cadro exposto pasou unha longa peregrinaxe.
Imaxinemos.
O autor viaxa. Desprázase motorizado polos arredores da sua vila. Na procura de materia prima. Hai catro casiñas ¡tan feitas! que semellan medio durmidas.
Os paisanos, sestean.
O pintor chega, fala, comenta... o patrón érguese e vai cara ó alpendre.
Trae unha tabliña fermosa de castiñeiro (70 x 65).
É o que queda dunha carpintería desaparecida que formaba parte dunhas fiestras, convertidas hoxe en ventás de aluminio, nunha mestura imposible co granito solemne da vivenda.
O debuxante, xa experto, valora con tino aquel teosuro.
Deixa unha fala, un convite, unha promesa..... O patriarca, indiferente ós artistas, fuma en silenzo.
O tracista retorna ó estudio con doce táboas semellantes: castiñeiro antergo, veteado, tratado, sin danos apenas, fermoso...
O pintor lava, limpa , lixa, frega con lixivia.... de existir algunha, non debía quedar nin a primeira rela, ou couza –eses bichiños enemigos por antonomasia de calquera madeira-.
Aínda así, vai co seu lote - o autor- camiño da ultraconxelación.
Nun aparello de frío industríal (uso cárnico), somete a temperaturas de –50ºC, a sua ducia de futuros cadros, perante trinta minutos; os posibles habitantes microscópicos, quedan liofilizados para a eternidade.
O artista non para.
Con decisión, espolvorea a fixación.
O “spray” é fundamental para o traballo posterior.  
Logo xa adoita darlle o último toque, primeiro paso do remate final.
Unha má de pincel deixará vernizada toda a superficie (70 x 65).
Será o acabado derradeiro que nos veremos, rodeando a creación do pintor.
O soporte primitivo quedou conservado e desde logo, mellorado e listo para volcar nel a febre creadora do pintor.
 
 
III
 
 DA EMOCIÓN: A CHAMA DO SENTIMENTO
 
 
 
 
¿Vístedes canto hai detrás dunha obra?
Ollamos, así, con outra perspectiva, con outra distancia.
Coñecemos algo do que contemplamos.
Sabemos mais; entendemos doadamente...
Gozamos deses perfiles femeninos trazados co carboncillo, ¡ onde mellor que nesa táboa chea de historia!.
Esas mulleres pensativas, trazos suaves, esfumados... ¿qué agardan?.
Esas liñas semicurvas forzando o escorzo atraen, sin pudor, a nosa vista cara a outros territorios mais íntimos...hai vida, hai emoción, hai minutos eternos atrapados no dibuxo femenino que nos agarda; suave, tranquilo,tenro, doce coma a terra nai.
A cór, esa mestura de brancos e grises, en profundidade, a onde nos leva?.
Está a chamarnos ese corpo indolente?.
Perfís lánguidos, esquematizados...máis, que non nos engane o seu trazo (Recórdovos que o artista empezou facendo retratos: técnica tanto ou máis difícil que esta, que estamos a ollar)
“A fotografía expresa un intre. Un tempo concreto;
 “A pintura expresa un sentimento. Unha situación”
díxonos o pintor Ovidio Murguía Castro.
Sensacions, emocions que, aquí, nos plantexa o autor.
 
¿Autor?
Podemos xa dicir, pintor, debuxante, tracista con inquietudes. Autodidacta con talento e sabedoría.
Na sua obra vai, explícita, a clave da resposta.
Misteriosamente todo nos leva, todo confluie, ás orixes.
Velaí o segredo. Velaí a inspiración. Velaí o sentimento.
Falamos de Luis Lorenzo.
Artista...